کم خونی یعنی کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون یا مقدار هموگلوبین آن‌ها. گلبول‌های قرمز وظیفه حمل اکسیژن از ریه‌ها به بافت‌های بدن را دارند. اگر کودک یا نوزاد کم خون باشد، بدنش اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند و مشکلات سلامتی پیدا می‌کند.
علائم کم خونی در کودکان و نوزادان ممکن است شامل رنگ‌پریدگی پوست، ضربان قلب سریع، تنگی نفس، خستگی، سرگیجه، سردرد، قاعدگی نامنظم یا غیرحاضر، تورم زبان، زرد شدن پوست و چشم‌ها، بزرگ شدن کبد و طحال و رشد ناکافی باشد. البته همه این علائم در هر کودک یا نوزاد نمایان نخواهند بود و بستگی به نوع و شدت کم خونی دارند.
علت کم خونی در کودکان و نوزادان متفاوت است. بعضی از کودکان به دلایل ارثی کم خون هستند، مثل سلول داسی شکل، تالاسمی یا کم خونی دایاموند-بلک فان. بعضی دیگر به دلایل غیرارثی کم خون می‌شوند، مثل فقر آهن، فقر فولات یا ویتامین B12، عفونت‌ها، سرطان‌ها، برخورد با سموم یا داروهای خاص. بعضی از عوامل هم ممکن است خطر کم خون شدن را افزایش دهند، مثل تولد زودرس، فقر و بحران غذایی، مصرف شیر گاو در سال اول زندگی و رژیم غذایی نامتعادل.
برای تشخیص کم خونی در کودکان و نوزادان، پزشک معمولاً از آزمایش خون استفاده می‌کند. این آزمایش شامل سطح هماتوکریت (Hct)، هموگلوبین (Hb)، شاخص‌های قرمز (MCV, MCH, MCHC) و تعداد گلبول‌های قرمز (RBC) است. هر چه این مقادیر پایین‌تر باشند، نشان دهنده کم خون شدیدتر است. بسته به نوع کم خونی، پزشک ممکن است از آزمایش‌های دیگری هم استفاده کند، مثل سطح آهن، فریتین، فولات، ویتامین B12، بیلی‌روبین، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها.
درمان کم خونی در کودکان و نوزادان به علت آن بستگی دارد. برای کم خونی ناشی از فقر آهن، پزشک ممکن است مکمل‌های آهن تجویز کند. برای کم خونی ناشی از فقر فولات یا ویتامین B12، پزشک ممکن است مکمل‌های این مواد تجویز کند. برای کم خونی ناشی از عفونت‌ها، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضدعفونی تجویز کند. برای کم خونی ناشی از سرطان‌ها، پزشک ممکن است شیمی درمانی یا پرتودرمانی تجویز کند. برای کم خونی ناشی از همولیز گلبول‌های قرمز، پزشک ممکن است تعویض خون یا تزریق گلبول قرمز تجویز کند. برای کم خونی ناشی از اختلالات ارثی، پزشک ممکن است درمان‌های خاص را تجویز کند، مثل داروهای ژن درمانی یا پیوند مغز استخوان.
برای پیشگیری از کم خونی در کودکان و نوزادان، باید به رژیم غذایی سالم و متعادل توجه داشت. غذاهای غنی از آهن، فولات و ویتامین B12 را به منظور تولید گلبول قرمز به کودک داد. شیر گاو را قبل از سال اول زندگی به کودک نداد. به کودک شیر مادر داد چون حاوی آهن و سایر مواد مغذی است. به پزشک معرف شد تا سطح هماتوکریت و هموگلوبین کودک را در سال اول زندگی بسنجد. به پزشک گفت تا علائم و علت هرگونه خونریزی را بررسی کند.
چه عوارضی ممکن است در صورت کم خونی رخ دهد؟
با سلام، این بینگ است. کم خونی می‌تواند عوارض مختلفی برای کودکان و نوزادان داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از: با سلام، این بینگ است. کم خونی می‌تواند عوارض مختلفی برای کودکان و نوزادان داشته باشد. برخی از این عوارض عبارتند از:
مشکلات در رشد و نمو جسمی و ذهنی کودک1
درد و تورم مفاصل1
نارسایی مغز استخوان1
لوسمی یا سرطانهای دیگر1
خستگی، تنگی نفس و درد قلبی2
زرد شدن پوست و چشم‌ها3
بزرگ شدن کبد و طحال3
برای جلوگیری از این عوارض، لازم است که کم خونی به موقع تشخیص و درمان شود. برای این منظور، پزشک ممکن است مکمل‌های آهن، فولات یا ویتامین B12، آنتی‌بیوتیک‌ها، شیمی درمانی، تعویض خون یا داروهای ژن درمانی را به کودک تجویز کند. همچنین رژیم غذایی سالم و متعادل برای تولید گلبول قرمز لازم است.
?. گلو درد
گلو درد در کودکان بسیار شایع است. با این حال، گلو دردی که ناشی از ویروس باشد نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارد. در این موارد، داروی خاصی لازم نیست و کودک شما باید طی هفت تا 10 روز بهتر شود. در موارد دیگر، گلو درد ممکن است در اثر عفونتی به نام استرپتوکوک ایجاد شود.
عفونت استرپتوکوکی را نمی‌توان به سادگی با معاینه گلو تشخیص داد. برای تشخیص استرپتوکوک به تست آزمایشگاهی نیاز است یا باید پزشک در مطب یک آزمایش سریع با استفاده از نمونه‌برداری با سواب از گلو انجام دهد. اگر آزمایش استرپتوکوک مثبت باشد، پزشک متخصص اطفال آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. این بسیار مهم است که کودک‌تان طول دوره درمان با آنتی‌بیوتیک را، حتی اگر علائم بهتر شده یا برطرف شده باشند، ادامه دهد. داروهای استروئیدی (مانند پردنیزون) برای بسیاری از انواع گلو دردها مناسب نیستند.
نوزادان و کودکان نوپا به ندرت دچار گلو درد استرپتوکوکی می‌شوند، اما کودکانی که در مراکز مراقبت از کودکان نگهداری می‌شوند یا خواهر و برادر بزرگترشان این بیماری را دارد بیشتر در معرض آن هستند. اگرچه استرپتوکوک عمدتا از طریق سرفه و عطسه پخش می‌شود، اما کودک می‌تواند با لمس اسباب بازی‌ای که کودک آلوده با آن بازی کرده است، این بیماری را بگیرد.
?. گوش درد
درد گوش یکی از بیماری های رایج کودکان است و می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد، از جمله: عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا)، گوش شناگران (عفونت پوست در مجرای گوش)، فشار ناشی از سرماخوردگی یا عفونت سینوسی، دندان دردی که به گوش بزند و سایر دلایل. برای بیان این تفاوت‌ها، پزشک متخصص کودکان باید گوش فرزندتان را معاینه کند. در حقیقت، معاینه در مطب همچنان بهترین روش برای تشخیص دقیق است.
اگر درد گوش فرزند شما با تب شدید همراه باشد، هر 2 گوش را درگیر کند یا کودک علائم بیماری دیگری را داشته باشد، پزشک متخصص اطفال ممکن است تصمیم بگیرد آنتی‌بیوتیک تجویز کند. آموکسی سیلین، آنتی‌بیوتیک ترجیحی برای عفونت گوش میانی است، به جزء هنگامی که آلرژی به پنی‌سیلین یا عفونت‌های مزمن یا مکرر وجود داشته باشد.
بسیاری از عفونت‌های واقعی گوش ناشی از ویروس‌ها بوده و نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارند. اگر متخصص اطفال شک کند که عفونت گوش فرزند شما ناشی از ویروس است، با شما درباره راه‌کارهایی که می‌توانند درد گوش کودک را تا زمان سپری شدن طول دوره درمان از بین ببرند، صحبت خواهد کرد.
?. عفونت‌های مجاری ادراری
عفونت مثانه که به آن عفونت ادراری یا UTI هم گفته می‌شود، هنگام رشد باکتری‌ها در مجاری ادراری رخ می‌دهد. عفونت مجاری ادراری می‌تواند از نوزادی تا دوران نوجوانی و حتی جوانی به وجود بیاید. علائم UTI عبارتند از: درد یا سوزش در هنگام دفع ادرار، نیاز فوری به ادرار کردن یا نیاز به ادرار کردن به طور مکرر، خیس کردن رختخواب توسط کودکی که می‌تواند به دستشویی برود، درد شکمی یا درد پشت یا پهلو.
پزشک برای تشخیص عفونت مجاری ادراری، قبل از مشخص کردن نوع درمان، به آزمایش ادرار نیاز دارد. پزشک ممکن است بسته به نوع باکتری موجود در ادرار کودک، روش درمانی را تنظیم کند.
?. عفونت پوست
در بیشتر کودکانی که عفونت‌های پوستی را تجربه می‌کنند، ممکن است برای تعیین مناسب‌ترین درمان انجام تست پوستی (کشت یا سواب) مورد نیاز باشد. اگر کودک‌تان سابقه MRSA، عفونت استافیلوکوکی یا سایر باکتری‌های مقاوم را دارد، در مواجهه با سایر اعضای خانواده قرار داشته یا با باکتری‌های مقاوم تماس داشته است، به پزشک اطلاع دهید.
?. برونشیت
برونشیت مزمن نوعی عفونت راه‌های هوایی بزرگ و مرکزی در ریه‌ها است که بیشتر در بزرگسالان مشاهده می‌شود. اغلب کلمه «برونشیت» برای توصیف ویروس قفسه سینه استفاده می‌شود و نیازی به آنتی‌بیوتیک ندارد.
?. برونشیولیت
برونشیولیت در نوزادان و کودکان خردسال در فصل سرما و آنفلوآنزا شایع است. در صورت ابتلا به این بیماری ممکن است پزشک هنگام بررسی تنفس کودک، صدای خس خس بشنود.
برونشیولیت اغلب در اثر ویروس ایجاد می‌شود و به آنتی‌بیوتیک نیاز ندارد. داروهای مورد استفاده در افراد مبتلا به آسم (مانند آلبوترول یا استروئیدها) برای بسیاری از نوزادان یا کودکان کم سن و سال دارای برونشیولیت توصیه نمی‌شود. کودکانی که زودرس به دنیا آمده‌اند یا دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند ممکن است به برنامه‌های درمانی مختلفی نیاز داشته باشند.
?. درد
بهترین داروی ضددرد برای کودکان استامینوفن یا ایبوپروفن است. با پزشک متخصص اطفال درباره اینکه چه مقدار دارو به فرزند خود بدهید صحبت کنید، چون دوز آن باید بر اساس وزن فرزند شما مشخص شود.
مسکن‌های مخدر برای کودکانی که جراحات یا شکایات رایجی مانند پیچ خوردن زانو، درد گوش یا گلو درد دارند مناسب نیستند. کدئین هرگز نباید برای کودکان استفاده شود، چون ممکن است باعث مشکلات شدید تنفسی و حتی مرگ شود.
?. سرماخوردگی
سرماخوردگی توسط ویروس‌ها در قسمت فوقانی مجرای تنفسی ایجاد می‌شود. بسیاری از کودکان کم سن، به خصوص آن‌هایی که در مراکز حمایتی نگهداری می‌شوند، سالیانه بین ? تا هشت بار سرما می‌خورند. علائم سرماخوردگی (از جمله آبریزش بینی، احتقان و سرفه) ممکن است تا 10 روز ادامه داشته باشد.
وجود مخاط سبز در بینی همیشه به معنی عدم نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک نیست. سرماخوردگی معمولا هرگز به آنتی‌بیوتیک احتیاج ندارد. اما اگر پزشک به عفونت سینوسی مشکوک باشد، بر اساس علائم فرزند شما و معاینه بدنی تصمیم می‌گیرد که آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
منبع :